Pięciokrotnie więcej ataków na wojskowe sieci i systemy teleinformatyczne niż przed wybuchem wojny w Ukrainie. AI będzie mocniej wspierać cyberobronę

Polska – jako państwo przyfrontowe i główny hub logistyczny pomocy wojskowej dla Ukrainy – jest pod stałą presją działań hybrydowych prowadzonych ze strony Rosji i Białorusi. To oznacza m.in. wyraźne natężenie ataków na wojskowe sieci i systemy teleinformatyczne. Płk Piotr Turek z Dowództwa Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni wskazuje, że jest ich pięciokrotnie więcej niż przed wybuchem wojny za wschodnią granicą. W cyberatakach coraz częściej wykorzystuje się sztuczną inteligencję, która jednocześnie stanowi także narzędzie wsparcia dla polskich systemów cyberobrony.

– Od czasu rozpoczęcia przez Rosję inwazji pełnoskalowej na Ukrainę Polska jest nie tylko hubem logistycznym, który łączy dzisiaj pomoc dla Ukrainy, ale również celem ataków cyberprzestępców. Nie jest tajemnicą, że duża część z tych ataków jest z kierunku rosyjskiego. Jeśli mielibyśmy porównać stan sprzed inwazji do obecnej sytuacji, mamy teraz mniej więcej pięciokrotnie więcej ataków [na wojskowe sieci i systemy teleinformatyczne w Polsce – red.] – mówi agencji Newseria płk Piotr Turek z Dowództwa Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni.

W 2018 roku ustawa o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa (KSC) ustanowiła trzy Zespoły Reagowania na Incydenty Bezpieczeństwa Komputerowego: CSIRT NASK (prowadzony przez Naukową i Akademicką Sieć Komputerową – Państwowy Instytut Badawczy), CSIRT GOV (zarządzany przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego) i CSIRT MON (prowadzony przez Ministerstwo Obrony Narodowej). Każdy z nich odpowiedzialny jest za koordynację incydentów zgłaszanych przez podlegające im podmioty. Według danych ze sprawozdania pełnomocnika rządu ds. cyberbezpieczeństwa za 2024 rok CSIRT NASK zarejestrował 103 449 incydentów (wzrost 29 proc. w porównaniu do 2023 roku), CSIRT GOV odnotował ich 3991 (mniej o 15 proc.), natomiast CSIRT MON – 4220 (spadek o 28 proc.). Samych zgłoszeń dotyczących możliwych naruszeń było jeszcze więcej – łącznie 627 339 (wzrost o 60 proc.). Odnotowano również 57 proc. więcej tzw. incydentów poważnych – tych, które mogą wpływać na ciągłość działania instytucji – oraz 58 proc. więcej incydentów w sektorze publicznym.

W lutym 2022 roku resort obrony powołał do życia Dowództwo Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni (DKWOC). To specjalistyczny komponent Sił Zbrojnych, którego zadaniem jest zapewnienie cyberbezpieczeństwa poprzez prowadzenie działań w obszarach m.in. obronnych, rozpoznania czy też aktywności ofensywnych. DKWOC powstało w odpowiedzi na postanowienia szczytu NATO z 2016 roku, zgodnie z którymi cyberprzestrzeń uznano za obszar działań militarnych, a jej obrona należy do podstawowych zadań kolektywnej obrony Sojuszu. Do kompetencji cyberwojska należy również zagwarantowanie prawidłowego funkcjonowania zespołu CSIRT MON.

– Rola Polski w ramach struktur NATO i wymiany informacji o zagrożeniach już teraz jest bardzo wysoko uplasowana. Polskie cyberwojsko jest bardzo dobrze oceniane nie tylko w strukturach natowskich, ale i u naszych partnerów na całym świecie. Robimy wszystko, żeby utrzymać ten pozytywny trend i staramy się być liderami w tym zakresie, współpracować z naszymi partnerami, żeby utrzymać tę pozycję i zapewnić bezpieczeństwo nie tylko naszym Siłom Zbrojnym, ale też działać globalnie. Cyberprzestrzeń nie ma granic fizycznych – mówi płk Piotr Turek.

Polska zajmuje ósme miejsce w globalnym rankingu cyberbezpieczeństwa NCSI (National Cyber Security Index) z wynikiem 92,50. Liderem są Czechy (98,33), drugie miejsce zajmuje Kanada (96,67), a podium uzupełnia Estonia (96,67). Z kolei w „MIT Technology Review” w Cyber Defense Index 2022/23 uplasowaliśmy się na szóstym miejscu.

W sprawozdaniu pełnomocnika rządu ds. cyberbezpieczeństwa zwrócono uwagę na to, że szybki rozwój technologii – takich jak sztuczna inteligencja, masowe wykorzystanie internetu rzeczy (IoT), blockchain i komputerów kwantowych – to jedno z najważniejszych zagrożeń dla cyberbezpieczeństwa. Jednocześnie podkreślono, że technologie te mogą także umożliwić szybkie wykrywanie i reagowanie na zagrożenia. AI jest wskazywane jako jeden z filarów bezpieczeństwa cyfrowego w kolejnych latach.

– Sztuczna inteligencja już dzisiaj wspomaga cyberobronę w kontekście polskich Sił Zbrojnych, ale również całej krytycznej infrastruktury teleinformatycznej, za którą Dowództwo Komponentów Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni odpowiada. Używamy tych narzędzi do tego, żeby zautomatyzować procesy odpowiedzi na incydenty, analizować ruchy naszego przeciwnika w cyberprzestrzeni. Staramy się wykorzystać tę przewagę technologiczną w cyberprzestrzeni, aby efektywnie wspierać narzędziami AI obronę polskiej cyberprzestrzeni – podkreśla przedstawiciel DKWOC. – Nasi przeciwnicy również wykorzystują te narzędzia do automatyzacji, żeby zwielokrotnić i spróbować przełamać nasze zabezpieczenia. Gwałtowny rozwój tej technologii w ostatnich latach spowodował, że jest to dla nas czynnik, na który musimy być bardzo uważni.