Seniorzy są najszybciej rosnącą grupą opiekunów zwierząt domowych. Czworonogi wspierają ich zdrowie fizyczne i psychiczne

– Wraz ze zmianami demograficznymi rola seniorów w opiece nad zwierzętami będzie w Polsce rosła. Naturalnie jesteśmy społeczeństwem, które się starzeje, ale też kolejne pokolenia tzw. wyżu demograficznego będą za parę lat wchodziły w wiek seniorów. W związku z tym będzie ich więcej w społeczeństwie – mówi agencji Newseria Kinga Skalska, kierownik ds. analiz rynku konsumenckiego w Mars Polska.

Jak wynika z danych Europejskiej Federacji Producentów Karmy dla Zwierząt Domowych (FEDIAF), w 2023 roku 49 proc. gospodarstw domowych w Europie (czyli 139 mln) posiadało zwierzę. W 25 proc. z nich mieszkał przynajmniej jeden pies. W polskich domach natomiast żyje 8,44 mln psów i ok. 7,5 mln kotów. Z kolei badanie „Mars Global Pet Parent Study”, w którym wzięło udział 20 tys. osób z 20 krajów na świecie, w tym z Polski, pokazuje, że 56 proc. osób posiada psa lub kota. Częściej są to mężczyźni (52 proc.) niż kobiety (48 proc.).

Wyniki badania Mars „Feeding Diary” z kwietnia 2025 roku pokazują, że osoby w wieku powyżej 55. roku życia stanowią 20 proc. wszystkich opiekunów psów i kotów. Co ważne, to tyle samo, co osoby w wieku 25–34 lata oraz 45–54 lata.

– To oznacza, że w kolejnych latach liczba seniorów opiekujących się zwierzętami będzie rosła. Dodatkowo nasza długość życia rośnie, w związku z tym będziemy mieli więcej czasu na spędzanie go ze zwierzętami – mówi Kinga Skalska. – W Polsce seniorzy bardzo chętnie zostają opiekunami zwierząt. Ma to ogólnie bardzo pozytywny wpływ na ich życie. Wiemy, że wielu seniorów boryka się z osamotnieniem, w związku z tym opieka nad zwierzęciem bardzo im pomaga przerwać trochę tę rutynę, ale też wspomóc aktywność fizyczną.

– Obecność psa w domu bardzo pozytywnie wpływa na zdrowie fizyczne i psychiczne opiekunów na każdym etapie życia, czyli począwszy od dzieci, poprzez osoby dorosłe, kończąc na seniorach – mówi Małgorzata Głowacka, lekarka weterynarii i ekspertka ds. żywienia zwierząt w Mars Polska. – W kontekście zdrowia psychicznego niezwykle ważne jest poczucie bycia potrzebnym. Zwierzęta dają nam codzienną motywację do tego, żeby wstać z łóżka, żeby utrzymać nie tylko aktywność fizyczną, ale też aktywność społeczną czy umysłową. Towarzyszenie, bezwarunkowa akceptacja i miłość są niesamowitym wsparciem w podwyższeniu jakości życia seniorów.

Eksperci z Instytutu Nauki o Zwierzętach Waltham podkreślają wyraźny potencjał zwierząt w redukcji samotności, wzmacnianiu poczucia wspólnoty i łagodzeniu stresu. Z badania przeprowadzonego przez YouGov PLC na zlecenie firmy Mars wynika, że 85 proc. Polaków uważa, że ich pupil ma korzystny wpływ na ich samopoczucie psychiczne. 49 proc. przyznaje, że ich czworonożni przyjaciele gwarantują im towarzystwo w stresujących momentach. 18 proc. natomiast znajduje pocieszenie w rozmowie z psem dzięki temu, że daje im bezpieczną przestrzeń do wyrażania obaw i trosk, bez oceniania i oczekiwań.

– Decyzja o przyjęciu zwierzęcia do swojego domu, niezależnie od wieku opiekuna, musi być podjęta odpowiedzialnie, czyli powinniśmy zwrócić uwagę na to, gdzie mieszkamy, jaki jest nasz stan zdrowia, jaka jest nasza aktywność fizyczna, czyli w jaki sposób i gdzie żyjemy – mówi Małgorzata Głowacka. – Oczywiście niezwykle ważny jest odpowiedni dobór zwierzęcia do możliwości seniora.

Eksperci wskazują również, że psy pomagają w organizacji codziennej rutyny seniorów. Są dla nich silną motywacją do regularnych spacerów, troski o karmienie, a także pielęgnację. Dla opiekunów, niezależnie od wieku, oznacza to więcej regularnego i zaplanowanego ruchu. Dzięki temu poprawia się wydolność tlenowa, równowaga i siła, co z kolei przekłada się na utrzymanie sprawności i wysokiej jakości życia.

– To jest bardzo ważne, aby utrzymać prawidłową masę ciała, która wpływa nie tylko na naszą sprawność, ale również na funkcjonowanie układu krążenia, który u osób starszych jest narażony na coraz więcej problemów, między innymi zawały serca – wyjaśnia lekarka weterynarii i ekspertka ds. żywienia zwierząt w Mars Polska. – Dzięki obecności zwierząt w naszych domach dużo lepiej radzimy sobie w sytuacjach stresowych, mamy niższe tętno, niższe ciśnienie krwi oraz niższe stężenie hormonu stresu, czyli kortyzolu. Wszystkie te trzy elementy wpływają bardzo negatywnie na funkcjonowanie układu krążenia. Czyli możemy powiedzieć, że dzięki obecności zwierząt w domach seniorów ich układy krążenia są w jakiś sposób chronione.

Zwierzęta działają także jak „społeczny katalizator”. Wyprowadzanie psa na spacery sprzyja spotkaniom z sąsiadami, rozmowom na ławce czy w parku, co buduje lokalne sieci wsparcia i przeciwdziała izolacji. Badania pokazują, że opiekunowie zwierząt częściej nawiązują nowe kontakty i rzadziej doświadczają poczucia osamotnienia.

Zwierzęta są coraz częściej włączane do programów terapeutycznych nastawionych na poprawę zdrowia psychicznego i fizycznego. W 2017 roku Mars Polska wspólnie z Fundacją Dr Clown zainicjował ogólnopolski program terapii wspomaganej przez psa połączonej z ,,terapią śmiechem” dla dzieci i młodzieży w szpitalach.

– Dobroczynny wpływ, jaki mają zwierzęta i psy na nasze życie, jest bardzo spójny z tym, jakie profity wnosi uśmiech. Dlatego w 2017 roku postanowiliśmy z Mars Polska wdrożyć projekt, który jest największym projektem łączącym organizację pozarządową i biznes, i rozpoczęliśmy dogoterapię w szpitalach. Cztery lata później zdecydowaliśmy się ten projekt zaimplementować w domach seniora. Po pierwsze, widzieliśmy cudowne efekty dotychczasowego programu, po drugie, domy seniora to są takie miejsca, gdzie zarówno uśmiech, jak i obecność bezwarunkowej akceptacji i miłości zwierzęcia są bardzo potrzebne – mówi Katarzyna Czereszewska, dyrektorka ds. oddziałów fundacji i akcji CSR w Fundacji Dr Clown.

Od 2017 roku do października 2025 roku z dogoterapii skorzystało ponad 39 tys. osób, w tym blisko 3,4 tys. seniorów. Tylko w ciągu pierwszych 10 miesięcy br. w zajęciach z udziałem wyszkolonych psów wzięło udział prawie 8,8 tys. osób, z czego blisko 500 osób starszych w 13 domach opieki społecznej. Dogoterapia odbywa się tam regularnie, dwa razy w miesiącu, dzięki czemu obserwowane efekty są trwałe i intensywniejsze niż w przypadku jednorazowych wizyt.

– Zajęcia z dogoterapii aktywizują seniorów w domach pomocy społecznej. Sprawiają, że mają motywację do tego, żeby wyjść ze swojej izolacji, pokazać swoje emocje. Istotne jest wykorzystanie tych zajęć do rehabilitacji, dlatego że seniorzy muszą poruszać dłońmi, muszą zapamiętać komendy wydawane zwierzęciu, aktywizują się też ich emocje, przypominają sobie oni własne zwierzęta, które mieli w domu. Są w grupie, wchodzą w interakcje ze zwierzęciem i ze sobą nawzajem – mówi Katarzyna Czereszewska. – Widać na ich twarzach, jak wiele radości im to daje, kiedy mówią, że kochają nasze pieski. Te zwierzęta stają się trochę upragnionymi rodzinami, których często brakuje w ich życiu. Zwierzę wnosi bezwarunkową akceptację i odrywa od codziennej rutyny.