.jpg)
Odnawialne źródła energii (OZE) są od lat najbardziej dynamicznie rozwijającym się segmentem światowego rynku energetycznego. W powszechnej społecznej świadomości za tymi zmianami stoi Unia Europejska, która narzuciła krajom członkowskim ambitne cele klimatyczne. Ale to tylko jedna strona medalu. Dziś to wcale nie Europa jest globalnym liderem rozwoju zielonej energetyki. Jest nim Azja, a przede wszystkim Chiny. Państwo Środka w swoich działaniach jednak nie kieruje się troską o środowisko, a dbałością o rozwój gospodarczy i interes ekonomiczny.
Światowa gospodarka z roku na rok potrzebuje coraz więcej energii elektrycznej. Duża w tym „zasługa” branży high-tech, która rozwija się niezwykle dynamicznie i jest bardzo energochłonna. Wraz z rozwojem cyfryzacji, popularyzacją przechowywania danych w chmurze, czy też masowym wykorzystywaniem rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji, lawinowo rośnie zapotrzebowanie na huby technologiczne. Już niebawem same centra danych będą odpowiedzialne za zużycie 5 proc. energii elektrycznej w Europie. Stawia to przed sektorem energetycznym ogromne wyzwanie, któremu wyłącznie tradycyjne źródła energii, oparte przede wszystkim na paliwach kopalnych, nie są w stanie sprostać.
Ceny węgla, gazu czy ropy zależą od sytuacji międzynarodowej, a tu napięć nie brakuje. Żyjemy w coraz bardziej niepewnych czasach, w których rynki reagują bardzo nerwowo na każde polityczne napięcie. Tych mamy aż nadto. Już tylko wojna na Ukrainie i konflikt na Bliskim Wschodzie huśtają rynkami energii w sposób bardzo niebezpieczny dla gospodarek krajów na całym świecie.
Zielona transformacja na ratunek
Rosnące zapotrzebowanie na energię i perturbacje na rynku paliw kopalnych sprawiają, że rozwój OZE jest już trendem globalnym. Ich udział w światowej produkcji energii przekroczył 40%. W 2024 roku sektor ten wzrósł o ponad 15%, a ponad 92% nowej mocy zainstalowanej na świecie stanowiły właśnie źródła odnawialne. Wzrost ten zawdzięczamy w głównej mierze energetyce wiatrowej i fotowoltaice, które stanowią siłę napędową całej branży. Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA) przewiduje, że do 2030 roku moc OZE na naszym globie wzrośnie do 10 000 gigawatów i pokryje w całości przewidywany przyrost zapotrzebowania na energię.
Liderem transformacji energetycznej jest Azja. Na tym kontynencie powstała większość nowej mocy wygenerowanej w 2024 roku przez OZE. Ten imponujący wynik jest przede wszystkim zasługą Chin, które w ubiegłym roku dodały do swojego miksu energetycznego niemal dwukrotnie więcej mocy słonecznej i wiatrowej niż wszystkie inne kraje razem wzięte, co pokazuje gigantyczną skalę zapotrzebowania na energię w Państwie Środka. Gigantyczna jest też skala światowych inwestycji. Łącznie, na zieloną energię w 2024 roku wydano zawrotną kwotę 2,1 biliona dolarów, co oznacza wzrost o 11% w porównaniu z rokiem 2023.
– Sektor odnawialnych źródeł energii to prawdziwe koło zamachowe światowej gospodarki – mówi Jacek Rusiecki, dyrektor operacyjny i członek zarządu w Neo Energy Group, polskiego dewelopera i operatora projektów OZE. – Branża stworzyła już ponad 16 milionów miejsc pracy i jest to trend stale rosnący. Transformacja energetyczna, która dzieje się na naszych oczach, jest daleka od zakończenia. Będzie przechodziła jeszcze różne zawirowania, ale Rubikon został przekroczony i nie ma już powrotu do dawnych rozwiązań – dodaje Jacek Rusiecki.
Z opinią tą zgadza się dr hab. Michał Artymowski z Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. – Transformacja energetyczna to jeden z najważniejszych globalnych procesów naszych czasów. Światowe zapotrzebowanie na energię elektryczną stale rośnie, a dotychczasowy model wytwarzania energii z paliw kopalnych nie jest w stanie na te potrzeby odpowiedzieć. Dlatego rewolucja na rynku energetycznym nie jest kwestią wyboru, a koniecznością – podkreśla Michał Artymowski.
Polska w światowym trendzie
2024 rok był także rekordowy pod względem udziału odnawialnych źródeł energii w miksie energetycznym w Polsce. Zbliżył się on do poziomu 30%, co jest najwyższym rezultatem w historii. Jednocześnie najniższy poziom (57,1%) osiągnęła energia produkowana z węgla. Eksperci spodziewają się, że ta tendencja nie tylko się utrzyma, ale też nabierze tempa. Według danych zebranych przez Eurostat, udział OZE w produkcji energii w Unii Europejskiej osiągnął w 2024 roku 47,4%. Sytuuje to Polskę – z jej poziomem OZE w miksie energetycznym – na 21. miejscu w UE. Pole do ekspansji energii odnawialnej w naszym kraju jest zatem wciąż bardzo duże.
Jacek Rusiecki zwraca uwagę, że sprzyjają temu również niskie koszty wytwarzania zielonej energii, które są niezwykle konkurencyjne w stosunku do paliw kopalnych. Potwierdzają to dane opublikowane przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Koszt wytworzenia jednej megawatogodziny (MWh) za pośrednictwem lądowej energetyki wiatrowej jest ponad dwukrotnie mniejszy niż przy użyciu węgla (zarówno kamiennego, jak i brunatnego) oraz gazu ziemnego. Produkcja energii z wiatru jest zresztą najniższa (182,3 PLN/MWh), a tylko nieco droższa, choć nadal tania, z wody i słońca (odpowiednio 209,3 i 227 PLN za 1 MWh). Z kolei taka sama jednostka mocy wyprodukowana z gazu kosztuje aż 449,2 PLN, a z węgla kamiennego i brunatnego – kolejno 413,9 i 396 PLN.
Jacek Rusiecki twierdzi, że Polska, jeśli chce podążać drogą chińską i stawiać na rozwój sektora high-tech, musi skokowo zwiększyć inwestycje w energetykę wiatrową i słoneczną. – Dla polskiej gospodarki to sprawa życia i śmierci. W przeciwieństwie do Chin, które obok inwestycji w energetykę odnawialną budują także elektrownie węglowe. My nie tylko nie budujemy nowych elektrowni węglowych, ale kolejne przestarzałe bloki energetyczne będą w najbliższych latach wygaszane. Wobec oddalającej się perspektywy budowy elektrowni atomowej, dalszy rozwój polskiej gospodarki zależy od tempa transformacji energetycznej opartej na OZE – ocenia Jacek Rusiecki.
Dlatego, jak przewiduje dr hab. Michał Artymowski z UKSW, prawdziwa rewolucja energetyczna jeszcze przed nami. – Najbliższe lata powinny przynieść Polsce prawdziwy boom inwestycyjny w sektorze odnawialnych źródeł energii. I nie jest to wcale kwestia dostosowania do europejskich oczekiwań, ale chłodnej kalkulacji ekonomicznej. To się nam po prostu opłaci – podsumowuje.
Napisz komentarz
Komentarze