– jak spedycje powinny przygotować się na rewolucję w rozliczeniach?

Niecały rok dzieli branżę transportowa od księgowej rewolucji. Ministerstwo Finansów potwierdziło w kwietniowym komunikacie, że początek 2026 roku to ostateczny termin wejścia w życie Krajowego Systemu e-Faktur dla większości przedsiębiorców. Oznacza to, że już niedługo sektor TSL, zdominowany przez rozliczenia papierowe, musi stać się cyfrowy. To wyzwanie zwłaszcza dla spedycji, które rozliczają się z wieloma podmiotami równocześnie. Jak przygotować się do wdrożenia KSeF, by uniknąć problemów i kar?

Czym jest KSeF?

Krajowy System eFaktur (KSeF) to nazwa platformy stworzonej z myślą o wystawianiu faktur strukturyzowanych drogą elektroniczną. Gdy system wejdzie w życie, każdy przedsiębiorca  będący podatnikiem VAT (czynnymi lub zwolnionym) i prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą będzie musiał wystawiać faktury za pośrednictwem KSeF. 

Faktura ustrukturyzowana to dokument cyfrowy w formacie .xml generowany za pośrednictwem rządowej platformy, co odróżnia go od standardowych faktur elektronicznych wysyłanych kontrahentom mailowo w ramach prywatnej korespondencji. Przedsiębiorcy zyskali możliwość wystawiania faktur strukturyzowanych już w 2022 roku, jednak było to rozwiązanie dobrowolne, towarzyszące standardowym rozliczeniom. 

Zegar tyka: niecały rok na przygotowania

Zgodnie z najnowszym projektem ustawy o nowelizacji VAT, największe firmy zostaną włączone do Krajowego Systemu e-Faktur 1 lutego 2026 roku, a pozostali przedsiębiorcy dołączą do niego 1 kwietnia. Najwięcej czasu na przygotowania pozostanie wąskiej grupie przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze osiągające niskie dochody - ich KSeF obejmie dopiero do 2027 roku. 

- To daje przedsiębiorcom niecały rok na przygotowania do wdrożenia systemu, który zrewolucjonizuje dotychczasowe rozliczenia. Założenia KSeF przedstawione kilka lat temu nie uległy zasadniczej zmianie, ale nadal jest kilka niewiadomych. Warto więc już teraz podjąć kroki przygotowawcze, takie jak analiza procedur związanych z obiegiem dokumentów w firmie, wystawianiem faktur, szczegółów rozliczeń ujętych w umowach z kontrahentami, a także potrzeb z zakresu IT – mówi Jarosław Roślicki, Dyrektor Sprzedaży Korporacyjnej w Transcash.eu.

Jak przygotować się do wdrożenia KSeF, by uniknąć problemów i kar? Praktyczne porady

1. Analiza i dostosowanie dokumentów

Na niecały rok przed wprowadzeniem KSeF przedsiębiorcy powinni przeanalizować aktualny obieg dokumentów pod kątem nadchodzących zmian. Mowa przede wszystkim o sposobie generowania dokumentów, dostępnych formatach i ich kompatybilności z systemem KSeF. Kluczowe jest dostosowanie dotychczas wystawianych faktur do schemy, czyli proponowanego wzoru e-faktury, który poznamy w czerwcu 2025 roku. Wówczas przedsiębiorcy dowiedzą się, jak będzie wyglądać i co obejmie nowy wzór cyfrowej faktury. 

1. Integracja IT

Istotne jest również zaplanowanie integracji IT, a zwłaszcza sprawdzenie, czy aktualny system księgowi i TMS są kompatybilne z API KSeF. Pod kątem technicznym warto także opracować plany awaryjne na wypadek awarii zasilania lub sieci, co może uniemożliwić wystawienie faktur i narazić firmę na kary. Szczególnie istotna jest kwestia dodatkowych dokumentów dołączanych do e-faktury. W przypadku branży TSL mowa między innymi o zleceniu transportowym jako integralnej części dokumentacji rozliczeniowej. 

1. Przygotowanie pracowników

Na zmiany trzeba przygotować pracowników. Nowy system do fakturowania będzie wymagał szkoleń, przydzielenia ról i nadania uprawnień przez e-Urząd Skarbowy, a także opracowania procedury awaryjnej na wypadek problemów, które mogą uniemożliwić korzystanie z niego. Chwilowa awaria prądu czy sieci nie zwalnia z konieczności wystawienia faktury w formie cyfrowej. W takich wypadkach będzie można skorzystać z trybu offline24, który pozwala na wystawienie faktury bez konieczności natychmiastowego przesłania jej do KSeF - trzeba to zrobić w kolejnym dniu roboczym. 

1. Podwójny obieg faktur

Obowiązek korzystania z KSeF dla pierwszej grupy firm rozpocznie się w lutym przyszłego roku, a dla ostatniej niemal rok później, co spowoduje powstanie dwóch obiegów fakturowania - w ramach i poza KSeF. Funkcjonowanie w takich realiach też wymaga odpowiedniego przygotowania zarówno systemu, jak i pracowników. W systemie KSeF najważniejszą datą określającą bieg terminu płatności będzie wprowadzenie faktury do systemu. Nawet jeśli na dokumencie widnieje inna data, to moment wprowadzenia jej do KSeF będzie wiążący. 

1. Komunikacja z kontrahentami i klientami

Nie mniej ważne od przygotowań wewnątrz firmy jest uwzględnienie w zmianach kontrahentów. Mowa o aktualizacji umów pod kątem nowej formy fakturowania i terminów wynikających z KSeF, a także zaplanowaniu komunikacji do klientów w sprawie zmian w firmie rozliczeń. Może się okazać, że system nie pozwoli na dołączenie dokumentów bezpośrednio do faktury i trzeba będzie je przekazać odrębną drogą, co powinno zostać uzgodnione z kontrahentami, by uniknąć błędów i dublowania procedur. Wszystko to wymaga nie tylko dostosowania procesów, ale też przekazania kluczowych informacji o zmianach kontrahentom, również zagranicznym, ponieważ faktury na ich rzecz także muszą być wystawiane przez KSeF. Jeśli jednak podmiot wystawiający fakturę jest zarejestrowany poza Polską, nie ma obowiązku korzystania z KSeF, by rozliczyć się z polskim zleceniodawcą. 

Koniec papierowych rozliczeń w transporcie

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur może stać się realnym narzędziem do ograniczenia jednego z kluczowych problemów sektora TSL, czyli długich terminów płatności. Wynika on ze specyfiki branży, gdzie zdecydowana większość realizowanych zleceń dotyczy przewozów międzynarodowych, a potwierdzająca je dokumentacja jest papierowa. Początek biegu terminu płatności wyznacza nie data na fakturze, ale dzień dotarcia jej do płatnika. Jeśli znajduje się on w innym kraju lub na drugim końcu kontynentu, termin siłą rzeczy wydłuża się o kilka, a niekiedy nawet kilkanaście dodatkowych dni koniecznych na dostarczenie dokumentów. To jednak nie wszystko. W części firm funkcjonują sztywne harmonogramy realizacji przelewów – np. tylko w wyznaczone dni tygodnia czy miesiąca – co sprawia, że wykonawca  musi czekać na zapłatę jeszcze dłużej.

Jak zauważa Jarosław Roślicki, takie praktyki są szczególnie charakterystyczne dla dużych podmiotów: - Korzystając ze swojej uprzywilejowanej pozycji mogą narzucać przewoźnikom i spedycjom warunki korzystne przede wszystkim dla siebie. Dla firm z branży TSL przeciągające się oczekiwanie na środki oznacza poważne konsekwencje, od trudności z terminowym regulowaniem własnych płatności, po realne ryzyko zadłużenia i wynikające z niego komplikacje.

Wydłużony czas oczekiwania na płatność to jednak nie jedyna trudność związana z papierowym obiegiem dokumentów. Wiele umów transportowych zawiera zapisy zobowiązujące do dostarczenia faktur i innych wymaganych dokumentów w określonym terminie, którego przekroczenie może skutkować naliczeniem kar umownych. Wprowadzenie KSeF powinno z automatu wyeliminować ten problem.

KSeF: kluczowe terminy przed wprowadzeniem systemu

• 30 września 2025 - od tej daty duże firmy i integratorzy będą mogli testować interfejs programistyczny (API) z KSeF 2.0, czyli wersji systemu, która zostanie udostępniona 1 lutego 2026 roku. 

• 1 listopada 2025 - od tego dnia przedsiębiorcy będą mogli występować o certyfikaty wystawcy faktury. Jak czytamy na stronie MF, certyfikaty pozwolą na “uwierzytelnienie się w systemie i są niezbędne do wystawiania e-faktur na wypadek awarii systemu i w trybie „offline24” w okresie obligatoryjnego KSeF. Certyfikaty zapewnią bezpieczeństwo i kompletność systemu, a jednocześnie zagwarantują ciągłość procesu wystawiania faktur niezależnie od okoliczności zewnętrznych.” 

• Listopad 2025 - planowany termin udostępnienia testowej wersji Aplikacji Podatnika KSeF 2.0., która pozwoli wszystkim przedsiębiorcom poznać rozwiązania i funkcjonalności systemu i przygotować się do jego późniejszej obsługi. 

Słone kary za brak integracji z KSeF

Krajowy System eFaktur powstał by ułatwić życie przedsiębiorcom, ale jest też nowym obowiązkiem, którego przestrzeganie narzuca prawo. Firmy, które nie będą przestrzegać jego zasad, muszą liczyć się z dotkliwymi karami, wynoszącymi nawet 100% kwoty podatku z faktury wystawionej poza KSeF. Gdy faktura nie zawiera kwoty podatku, kara może wynieść 18,7% całkowitej kwoty widniejącej na dokumencie. Karą grozi też wystawienie faktury po wyznaczonym terminie oraz błędy w treści, które nie zostały poprawione. Warto pamiętać, że faktury raz wystawionej przez KSeF nie można anulować, a jedynie skorygować, przy czym ten obowiązek leży po stronie wystawiającego faktury. 

Czy KSeF skróci terminy płatności w transporcie?

Choć wprowadzenie KSeF zmusi firmy z branży TSL do sporych zmian w dotychczasowych rozliczeniach, rachunek zysków i strat z czasem powinien się zbilansować. Plusem z pewnością jest skrócenie czasu oczekiwania na zwrot podatku VAT z 60 do 40 dni, ale to nie jedyne plusy. 

- Fakturowanie w systemie zmniejszy ryzyko błędów w dokumentach, usprawni ich przepływ i ułatwi archiwizację. Wszystkie dokumenty będą wystawiane na tym samym wzorze i dostępne w systemie w każdej chwili, więc nie zaginą. Z punktu widzenia branży TSL, a także innych dotkniętych problemem opóźnionych płatności, ogromną zaletą jest fakt, że faktury cyfrowe będą również dostarczane znacznie szybciej, co powinno skrócić oczekiwanie na zapłatę – zwraca uwagę Jarosław Roślicki z Transcash.

Transcash od kilkunastu lat dba o bezpieczeństwo finansowe firm z branży TSL. Specjalizujemy się w usługach z zakresu faktoringu dla przedsiębiorstw z sektora transportu w relacjach międzynarodowych i krajowych.