.jpg)
Parę słów o niacynie...
Niacyna to potoczna nazwa witaminy B3, która jest mieszaniną dwóch związków: kwasu nikotynowego oraz jego amidu. Należy ona do grupy witamin B, rozpuszczalnych w wodzie. Jest to również jedna z najbardziej odpornych witamin - nie groźne jej promieniowanie UV oraz wysoka temperatura. Z uwagi na właściwości przeciwpelagryczne, witamina B3 często nazywana jest również witaminą PP.
Rola niacyny w organizmie człowieka
Niacyna jest jedną z najważniejszych witamin, koniecznych do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Prawidłowy poziom tej witaminy w organizmie, gwarantuje właściwe funkcjonowanie układu hormonalnego, nerwowego oraz zwiększa odporność. W większych dawkach (powyżej 1 g/dobę) niacyna, wykorzystywana jest w leczeniu miażdżycy. Posiada ona również właściwości przeciwmigrenowe, dlatego jest częstym składnikiem leków na migrenę. Regularne przyjmowanie tej witaminy wpływa pozytywnie również na stan psychiczny, pomagając łagodzić stany lękowe. Niacyna jest również kluczowa dla syntezy hormonów płciowych, insuliny, kortyzolu oraz tyroksyny. W organizmie człowieka, niacyna syntetyzowana jest również z tryptofanu, jednego z aminokwasów egzogennych, które dostarczane są z pożywieniem.
Dzienna dawka niacyny
Dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, niacyna powinna być przyjmowana w ilości:
- 14-16 mg: osoby dorosłe
- 6-16 mg: dzieci zależnie od wieku
- 17-18 mg: kobiety w ciąży oraz połogu, a także w okresie karmienia piersią.
Zdrowotne konsekwencje niedoboru niacyny
W przypadku zachowania zbilansowanej diety, bardzo mało prawdopodobny jest niedobór niacyny. Może on wystąpić w przypadku zaburzeń wchłaniania z jelit, nadużywania alkoholu oraz długotrwałego przyjmowanie leków przeciwgruźliczych. Niedoborem tej witaminy zagrożone są również osoby starsze, przyjmujące małe ilości pokarmu. Niedobry na niewielkim poziomie skutkują zwolnioną przemianą materii, w konsekwencji czego pacjent odczuwa zimno. Najgroźniejszą konsekwencją skrajnego, długotrwałego, niedoboru niacyny jest choroba zwana pelagrą (rumień lombardzki). Pelagra objawia się ostrym stanem zapalnym skóry, biegunką, wymiotami, otępieniem oraz ataksją (zaburzeniami koordynacji ruchowej). Jest to niezwykle groźna choroba, która jest śmiertelna, jeśli nie zastosuje się odpowiedniego leczenia.
Zdrowotne konsekwencje nadmiaru niacyny
Nadmiar niacyny, zagrażający zdrowiu (powyżej 35 mg/dzień) możliwy jest jedynie w przypadku przedawkowania niacyny w tabletkach. Niacyna przyjęta w nadmiarze może prowadzić do swędzenia skóry, wysypki, mdłości oraz bólu brzucha.
Naturalne źródła niacyny
Niacyna jest witaminą powszechnie występującą w wielu produktach spożywczych, dlatego też utrzymanie właściwego poziomu tej witaminy w organizmie, nie jest trudne. Największe ilości niacyny znajdziemy w:
- mięsie (drobiowym, cielęcym)
- przetworach mięsnych (podroby, wątroba)
- rybach (szczególnie bogaty w niacynę są dorsz i śledź)
- orzechach arachidowych
- kaszach (gryczanej i jęczmiennej), ryżu
- roślinach strączkowych i liściastych (szczaw, szpinak).
W przypadku zbilansowanej diety, uwzględniającej produkty ze wszystkich grup, nie ma konieczności suplementacji niacyną w postaci tabletek. Jednakże w przypadku zaburzeń wchłaniania z jelit i nerek oraz prowadzenia diety wegańskiej/wegetariańskiej, konieczne może być przyjmowanie tabletek z witaminą B3. Na rynku dostępny jest szeroki asortyment preparatów zawierających niacynę.